Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Nedir ve Nasıl Alınır?
Veraset ilamı ya da diğer adıyla mirasçılık belgesi, miras bırakanın (murisin) ölümünden sonra miras mallarının yasal mirasçılar üzerine intikal edebilmesi için alınması gereken bir belgedir. Mirasçılık belgesi, murisin terekesinde bulunan malvarlığı üzerinde hak sahibi olan mirasçıların bu hak sahipliğini belgelemek amacıyla kullanılır ve özellikle tenkis davaları ile izale-i şüyu davalarında gereklidir. Cenaze işlemleri gibi acil durumlar tamamlandıktan sonra bu belge, mirasçılar tarafından üçüncü kişilere karşı hak ve taleplerin ileri sürülebilmesi için alınır. Miras hakkının doğması için mirasçılık belgesinin alınması şart olmasa da, belge alındıktan sonra mirasçılar haklarını resmi olarak kullanabilirler.
Türk Medeni Kanunu'nun 598. Maddesine Göre: "Başvuru üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesi veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir. Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa itiraz edilmediği takdirde, lehine tasarrufta bulunulan kişiye sulh mahkemesi tarafından atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir. Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir."Miras hukuku gereğince, miras bırakanın ölüm anında mirasçılar, miras malları üzerinde belirlenen paylarla mülkiyet hakkı kazanırlar. Bu hakların ortaya çıkması için başka bir işlem gerekmez. Ancak, kimlerin mirasçı olduğunu ve her birinin miras payını belirlemek için mirasçılık belgesi gereklidir. Bu belge, miras hakkının doğması için kurucu nitelikte olmasa da, üçüncü kişiler ve kurumlara bu hakkı bildirir. Mirasçılık belgesi, sulh hukuk mahkemesi veya noterlik tarafından verilir ve kimlerin mirasçı olduğunu ve paylarının ne kadar olduğunu gösterir. Miras paylaşımı, ortaklığın giderilmesi ve muris muvazaası gibi miras hukuku davalarından önce bu belge alınmalıdır.
Kimler Mirasçılık Belgesi Talebinde Bulunabilir?
Miras bırakanın yasal mirasçıları ile vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarrufla atanmış mirasçılar, mirasçılık belgesi için başvurabilirler. Aynı zamanda, murisin alacaklıları ve hak sahipleri de mahkemeden veraset ilamı çıkarılması talebinde bulunabilirler. Örneğin, murise karşı açılmış bir dava sırasında murisin vefatı halinde, davacı veraset ilamı talep edebilir.
Mirasçılık Belgesi Talebi İçin Gereken Belgeler
Veraset ilamı alabilmek için başvurudan önce şu belgelerin hazır edilmesi gereklidir:
- Ölüm belgesi
- Nüfus kayıt örneği
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Veraset ilamı talep dilekçesi
Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Nasıl ve Nereden Alınır?
Mirasçılık belgesi, noter veya sulh hukuk mahkemesinden alınabilir. Noterler, belgeyi sulh hukuk mahkemesine göre daha hızlı verebilirler. Ancak noterler her durumda belge veremezler. Örneğin, soy bağının tespit edilememesi, yabancı mirasçılar, bilirkişi veya tanık gerektiren durumlar gibi hallerde noterler belge veremez ve sulh hukuk mahkemesine başvurulması gerekir.
Noter Yoluyla Mirasçılık Belgesi Alınması
Eski kanuna göre, mirasçılık belgesi yalnızca mahkemelerce verilirdi. Ancak yapılan değişiklikle noterler de belge verebilmektedir. Ancak noterler, mahkemelerin sahip olduğu inceleme yetkilerine sahip olmadığından, belirli durumlarda belge veremezler. Bu durumlarda, mahkemeye başvurulması gerekmektedir.
Sulh Hukuk Mahkemesine Başvuru Yoluyla Mirasçılık Belgesi Alınması
Bazı durumlarda noterler tarafından belge verilemediği için sulh hukuk mahkemesine başvurulması gerekmektedir. Özellikle yurtdışında yaşayan ve Türk vatandaşlığından çıkmış olanlar için bu geçerlidir. Mahkemeye başvuru durumunda, avukat yardımı almak önerilir. Veraset ilamı, yukarıda belirtilen birçok nedenden dolayı noter aracılığıyla alınamayabilir. Amerika ve Hollanda gibi ülkelerde yaşayan Türk vatandaşlığından çıkmış kişiler, konsolosluk veya noter aracılığıyla veraset ilamı alamayabilirler. Bu gibi durumlarda, yetkili sulh hukuk mahkemesine başvurulması gerekmektedir.
Miras Hesaplama Aracı Miras Payı Nasıl Hesaplanır ?
Miras Hesaplama Tablosu
© 2024 Avukat Muhammet Ali BEYHAN
Mahkemeye Başvuru Halinde Avukat Yardımı
Veraset ilamı, sulh hukuk mahkemesi yoluyla alındığında avukat yardımı zorunlu olmamakla birlikte, olası hak kayıplarını önlemek için avukat yardımı almak önerilir. Notere yapılan başvurunun aksine, sulh hukuk mahkemesine yapılan başvuru, çekişmesiz yargı işidir ve yargı işlerine ilişkin usul ve esas hükümleri gündeme gelebilir. Özellikle noterden mirasçılık belgesi almayı deneyip alamayanlar için avukat yardımı önemlidir.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
Veraset ilamı başvurusu için yetkili mahkeme, miras bırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesi veya mirasçılardan birinin yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesidir.
Mirasçılık Belgesinin (Veraset İlamının) İptal Edilmesi
Türk Medeni Kanunu'nun 598. maddesine göre, mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir ve ölüme bağlı tasarrufların iptali talep edilebilir. Mirasçılar, yerleşim yerlerindeki asliye hukuk mahkemesine başvurarak belgenin iptalini isteyebilirler. Bu süreç çekişmeli yargı işidir ve dava dilekçesinde diğer mirasçılara husumet yöneltilmelidir.
Veraset İlamı Alındıktan Sonra Miras Mallarının İntikali İçin Yapılması Gereken İşlemler
Veraset ilamı alındıktan sonra miras mallarının intikali için mirasçıların anlaşması gerekir. Anlaşma sağlanamazsa, miras taksim sözleşmesi veya dava yoluna başvurulmalıdır. Bu süreçlerin profesyonelce yönetilmemesi büyük hak ve zaman kayıplarına yol açabilir. Mirasçıların murisin ölümünü öğrenmelerinin ardından ilk yapmaları gereken iş veraset ilamını almaktır. Ancak veraset ilamının alınmasıyla birlikte miras malları mirasçılara geçmez; bunun için gerekli işlemler de gerçekleştirilmelidir. Mirasçılar kendi aralarında anlaşabiliyorlarsa, veraset ilamındaki paylar oranında paylaşım gerçekleştirilebilir. Anlaşma sağlanamazsa, miras taksim sözleşmesi düzenlenmeli veya miras paylaşımına ilişkin dava açılmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) nedir?
Veraset ilamı, kişinin vefatından sonra mirasçılarının kim olduğunu belgeleyen resmi bir evraktır. Bu belge olmadan mirasçılar miras haklarını kullanamazlar.
Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) nasıl alınır?
Veraset ilamı, mahkemeden veya noterlikten alınabilir. Mahkemeden alınması için veraset davası açmak gerekir.
Veraset ilamı süresi nedir?
Veraset ilamının geçerli olduğu bir süre sınırı yoktur ve yeni bir ilam alınana kadar geçerlidir. Veraset ilamı her zaman iptal edilebilir.
Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Talep Etmenin Şartları Nelerdir?
Veraset ilamı talep etmek için öncelikle yetkili makamlara başvuruda bulunulmalıdır. Başvurunun kabul edilmesi için şu şartlar aranır:
- Murisin ölmüş olması veya muris hakkında gaiplik kararı verilmiş olması
- Talep etmeye yetkili kişiler tarafından talepte bulunulmuş olması
- Mirasçıların tamamının biliniyor olması
- Vasiyetname ya da miras sözleşmesine 1 ay içinde itiraz edilmemiş olması
Kimler Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Talep Edebilir?
Veraset ilamı talep etme yetkisi yasal mirasçılara ve atanmış mirasçılara tanınır. Yasal mirasçılar kanun tarafından belirlenen kimselerdir. Atanmış mirasçılar ise muris tarafından düzenlenen vasiyetname veya miras sözleşmesi ile belirlenen kimselerdir. Ayrıca, murisin alacaklıları da belirli şartlar altında veraset ilamı talep edebilirler.
Kimler Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Talep Edemez?
Veraset ilamı talep etmeye yetkili olmayan kimseler şunlardır:
- Boşanmış eş
- Mirastan feragat edenler
- Mirası reddedenler
- Ölüme bağlı tasarruflarda mirastan çıkarılanlar
- Mirastan yoksun olanlar
- Terekeyle ilgisi olmayan üçüncü kişiler
Ancak, bazı durumlarda mirastan feragat eden, yoksun olan, çıkarılan ya da reddeden mirasçılar da veraset ilamı talep edebilirler. Bu durumda, ilamda hukuki durumlarının sonuçlarının terekenin bölüştürülmesi sırasında dikkate alınacağı belirtilir.
Veraset İlamı İle İntikal Nasıl Yapılır?
Murisin malvarlığının mirasçılara geçişi için öncelikle veraset ilamının alınması gereklidir. Veraset ilamının alınmasının ardından şu adımlar izlenir:
- Veraset beyannamesi almak için vergi dairesine başvurulması
- Beyannamenin doldurulması ve terekede bulunan tüm taşınmazlar, taşınırlar, alacaklar ve borçların beyan edilmesi
- Vergi dairesi tarafından dosya oluşturulması ve ilgili kurumlara başvurularak intikal işlemlerinin tamamlanması
Veraset İlamının İptali Nedir?
Veraset ilamı, aksi ispat edilebilen geçici bir belgedir ve maddi bir hukuki etkiye sahip değildir. Ancak, resmi bir belge olması sebebiyle belgelediği olguların doğruluğuna kanıt oluşturur. Veraset ilamı kesin hüküm teşkil etmez ve her zaman geçersizliği ileri sürülebilir. Bu durumda, mirasçılar asliye hukuk mahkemesine dava açma hakkına sahiptir.
Veraset İlamını 1 Kişi Alabilir Mi?
Yasal veya atanmış mirasçı sıfatına sahip olan herkes veraset ilamı talep edebilir. Murisin birden fazla mirasçısı olması durumunda sadece bir mirasçının talepte bulunması yeterlidir.
Veraset İlamı Sulh Hukuk Mahkemesinden Kaç Günde Çıkar?
Noterlikten başvurulduğunda veraset ilamı aynı gün alınabilirken, sulh hukuk mahkemesine başvurulduğunda bu süre birkaç gün sürebilir.
Veraset İlamı Avukat Alabilir Mi?
Veraset ilamı hem avukat aracılığıyla hem de bizzat mirasçı tarafından alınabilir. Veraset ilamı alırken avukat yardımına başvurulması önerilir.
E-Devletten Veraset İlamı Alınır Mı?
Veraset ilamı yalnızca sulh hukuk mahkemesi veya noterliklerden alınabilir. Ancak, sulh hukuk mahkemesi tarafından düzenlenen veraset ilamlarına e-Devlet üzerinden erişim mümkündür.
2024 Veraset İlamı Ücreti Ne Kadar?
2024 yılında, noterden veraset ilamı ücreti kişi başına 1.500 TL, sulh hukuk mahkemesinden veraset ilamı alma harcı ise 902,90 TL'dir.
Veraset İlamı Dilekçe Örneği
Veraset_Ilami_TalebiVeraset ilamı (mirasçılık belgesi) nedir? Veraset ilamı, kişinin vefatından sonra mirasçılarının kim olduğunu belgeleyen resmi bir evraktır. Bu belge olmadan mirasçılar miras haklarını kullanamazlar.
Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) nasıl alınır? Veraset ilamı, mahkemeden veya noterlikten alınabilir. Mahkemeden alınması için veraset davası açmak gerekir.
Veraset ilamı süresi nedir? Veraset ilamının geçerli olduğu bir süre sınırı yoktur ve yeni bir ilam alınana kadar geçerlidir. Veraset ilamı her zaman iptal edilebilir.
Av. Muhammet Ali BEYHAN
