Araç Hasar Bedeli Nedir?
Araç Hasar Bedeli, gerçek veya tüzel kişinin trafik kazası sonrasında aracının onarım, parça değişimi, işçilik gibi masraflar ile aracını kullanamamaktan yoksun kaldığı dönemdeki zararların toplamını ifade eder. Önemli olan husus, hasar bedelinin nasıl belirleneceğidir. Araç sahibi aracını yetkili serviste yaptırmak zorunda değildir ve hatta aracının onarımını yaptırmak zorunda bile değildir. Ancak, bu hasardan sorumlu olanlar, gerçek zararın tazmini ile yükümlüdür.
Gerçek Zarar İlkesi Nedir?
Yargıtay, trafik kazası sonrasında belirlenecek olan zararın gerçek zarar ilkesi gereği hesaplanmasına dikkat çekmektedir. Anayasa Mahkemesi, genel şartlara atıf yapan ibarelerin iptali kararı ile zorunlu mali sorumluluk sigortası bağlamındaki tazminatların esas ve usullerinin belirlenmesinde Genel Şartların değil, kanun hükümlerinin uygulanmasının yolunu açmıştır. Böylece Karayolları Trafik Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu'nun özellikle haksız fiile dayanan ve gerçek zararın tazminini öngören hükümlerinin uygulanması gerekliliği doğmuştur.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca, "Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür."
Orijinal Parça Değişimi Şart Mıdır?
Hasar tazminatının ödenmesinde hasar gören orijinal parçanın öncelikle orijinal parça ile değiştirilmesi gerekmektedir. Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının B.2 Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi başlıklı maddesinde bu husus belirtilmiştir. Yerleşik içtihat kararları da gerçek zarar hesaplamasında orijinal parçaların dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/5293 E. 2017/8012 K. sayılı ilamında, "Gerçek zarar ancak aracın onarımında tamamen orijinal parçalar kullanılmak suretiyle sağlanır." şeklinde karar verilmiştir.
Fatura Gerekli Midir?
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS), sigortalının üçüncü kişilere verdiği zararı gidermek üzere yapılmaktadır. Asıl olan gerçek zararın tespit edilerek sigortalı tarafça ödenmesidir. Bu sebeple aracın ne kadar maliyet ile onarıldığı önem taşımamaktadır. Önemli olan aracın onarılması değil, zararın giderilmesidir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları da bu yöndedir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E. 2016/16052 K. 2017/8418 ilamında, "Sigortacı, sözleşmesinden kaynaklanan tazmin borcunu yerine getirirken gerçek zararı ödemekle yükümlüdür, aracın onarımı yapılsın ya da yapılmasın, onarıma dair fatura olsun ya da olmasın hasar bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisini de zarar görene ödemek zorundadır." şeklinde onarımın yapılmasının veya fatura sunmanın bir zorunluluk olmadığı belirtilmiştir.
Hasar Bedelini Kimden veya Kimlerden Talep Edilebilir?
İki veya daha fazla tarafı bulunan trafik kazasında %100 kusuru bulunmayan herkes, ilgili sorumlulara başvurarak aracında meydana gelen hasar bedelini talep edebilir. Hasar bedeli;
- Kusurlu aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS) poliçesinin bulunduğu sigorta şirketinden,
- Kusurlu araç sürücüsünden,
- Kusurlu araç malikinden talep edilebilir.
Tüm sorumluların müteselsil sorumluluğu bulunmaktadır.
Araç Hasar Bedeli ve Araç Değer Kaybı
Karayolları Trafik Kanunu’nda hasar bedeli ve araç değer kaybının teminat kapsamında olmadığına ilişkin herhangi bir düzenleme yer almamaktadır. Buna karşılık Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları A.5 bendinde, "Maddi Zararlar Teminatı" başlığı altında "Değer Kaybı", "Hasar Bedeli" dahil zarar görenin doğrudan malları üzerindeki her türlü azalmanın teminat kapsamında olduğu belirtilmiştir. Sigorta şirketi, işleten sıfatına haiz üçüncü şahıslara karşı meydana gelen zararlardan poliçede belirtilen kloz limiti dahilinde zarar veren araç işleteni ile birlikte müteselsil sorumludur.
Hasar bedeli ile araç değer kaybı birbirinden farklı kavramlardır. Değer kaybı, aracın kaza nedeni ile ikinci el araç piyasasında kaza öncesi rayiç değerden satılamaması olarak tanımlanır. Buna karşılık hasar bedeli ise işletenin kaza yüzünden araç onarım, parça değişimi, işçilik ve boyama masrafları ile aracını kullanamamaktan yoksun kaldığı dönemdeki zararlar toplamını ifade eder. Aynı araçta hem değer kaybı hem de hasar bedeli birlikte olabilir.
Araç Değer Kaybı makalemiz için tıklayınız.
Araç Hasar Bedelinin Tahsili İçin Başvuru Süreci
Maddi hasarlı trafik kazalarında meydana gelen zararların sigorta şirketlerinden tazmin edilebilmesi için, başvuru dilekçesi ile hasar bildiriminde bulunulması gerekmektedir. Yapılan başvuru üzerine sigorta şirketi olumlu veya olumsuz dönüş yapabileceği gibi herhangi bir dönüş sağlamayabilir. Şirketin dönüş yapmaması durumunda şirket aleyhinde dava açılabilir. Türkiye’de yargılamaların uzun sürmesinden dolayı genellikle Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru süreci işletilmektedir. Ancak Tahkim Komisyonuna başvuru süreci teknik bilgi gerektirmektedir. Bu sebeple hasar bedeli için sigorta alanında uzman bir sigorta avukatı gözetiminde davanın yürütülmesinde fayda bulunmaktadır.
Hasar Farkı Tazminatı
Hasar farkı tazminatı; kazalı araçta oluşan zararın giderilmesi ile onarım tutarına ilişkindir. Bu anlamda, aracın kullanıma hazır eski haline getirilmesi için yapılan tamir ve parça değişimi giderlerini kapsamaktadır. Sigorta şirketleri, hasara uğrayan araçlar için tazminat ödemek yerine aracın onarımını anlaşmalı olduğu bir serviste gerçekleştirerek, onarılmış şekilde teslim edilmesini ve tazminatın onarımı gerçekleştiren servise yapılmasını tercih edebilirler. Sigorta şirketleri, bu yöntemi benimsedikleri durumda, anlaşmalı servislerde yapılan onarımların ilgili mevzuata uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak ve bunu denetlemek zorundadır. Yapılan onarım işinin sigortalı veya zarar görenin hakkını ihlal edecek şekilde yerine getirilmesi şirketin sorumluluğundadır.
Hasar Farkı Bedeli Nedir?
Hasar farkı bedeli, aracın onarımında kullanılan yan sanayi parçalar ile orijinal parçalar arasındaki fiyat farkını ifade eder. Sigorta şirketleri genellikle aracın onarımı için yan sanayi parçaları kullanabilir, ancak bu durumda orijinal parça ile yan sanayi parça arasındaki fiyat farkı talep edilebilir. Örneğin, aracınızın ön tampon parçasının orijinal fiyatının KDV hariç 32.500 TL olduğunu varsayalım. Sigorta şirketi aracınıza 10.000 TL tutarında yan sanayi bir ön tampon takmış olsun. Buradaki hasar farkı, 32.500 TL - 10.000 TL = 22.500 TL'dir. Sigorta şirketi sizin mağduriyetinizi karşılamadığı gibi burada 22.500 TL haksız kazanç elde etmiştir.
Hasar Farkı Tazminatı İçin Başvuru Şartları
Maddi hasarlı trafik kazaları sonucunda sigorta şirketleri meydana gelen zararı daha az ödemek için genellikle orijinal parça yerine yedek parça kullanmaktadır. Yedek parça kullanılması durumunda, muadil parça-orijinal parça farkı aracı onaran sigorta şirketinden talep edilebilir. Ancak sigorta şirketinden muadil parça-orijinal parça fark bedelini talep edebilmek için ihbar/ihtar dilekçesi ile başvuru yapılmalıdır.
Bakiye Hasar Bedeli
Bakiye hasar bedeli, aracınızın onarımında kullanılan yan sanayi parçaların orijinal parçalardan farklı olması durumunda ortaya çıkan mali farkı ifade eder. Sigorta şirketleri genellikle aracın onarımı için yan sanayi parçaları kullanabilir, ancak bu durumda orijinal parça ile yan sanayi parça arasındaki fiyat farkını talep edebilirsiniz.
Bakiye hasar bedeli hesaplamak oldukça basittir. Orijinal parça fiyatı ile yan sanayi parça fiyatı arasındaki fark şu şekilde hesaplanır: Orijinal parça fiyatı - Yan sanayi parça fiyatı = Bakiye hasar bedeli.
Trafik sigortası teminatı altında olan araç hasarlarında, sigorta şirketleri onarım maliyetini karşılar. Ancak, kullanılan parçaların kalitesi konusunda endişeleriniz varsa, bakiye hasar bedeli talebinde bulunabilirsiniz. Bu konuda profesyonel hukuki destek almak önemlidir. Sigorta avukatları, haklarınızı korumanız ve adil tazminat almanız için size yardımcı olabilir.
Araç Hasar Bedeli ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Hasar Farkı Tazminatı Nedir?
Hasar farkı tazminatı, kazalı araçta oluşan teknik zararın giderilmesi için yapılan tamir ve parça değişimi giderlerine ilişkindir. Sigorta şirketleri tarafından yapılan onarımlarda kullanılan yan sanayi parçaların orijinal parçalardan farklı olması durumunda, orijinal parçalar ile yan sanayi parçalar arasındaki mali fark talep edilebilir.
Hasar Farkı Bedeli Nedir?
Hasar farkı bedeli, aracın onarımında kullanılan yan sanayi parçalar ile orijinal parçalar arasındaki fiyat farkını ifade eder. Sigorta şirketleri genellikle aracın onarımı için yan sanayi parçaları kullanabilir, ancak bu durumda orijinal parça ile yan sanayi parça arasındaki fiyat farkını talep edebilirsiniz. Bakiye hasar bedeli, orijinal parça fiyatı ile yan sanayi parça fiyatı arasındaki farkı temsil eder.
Bakiye Hasar Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Bakiye hasar bedeli hesaplaması oldukça basittir. Orijinal parça fiyatı ile yan sanayi parça fiyatı arasındaki fark şu şekilde hesaplanır: Orijinal parça fiyatı - Yan sanayi parça fiyatı = Bakiye hasar bedeli. Bu hesaplama, aracın onarımında kullanılan yan sanayi parçaların orijinal parçalardan daha uygun fiyatlı olması durumunda ortaya çıkan mali farkı ifade eder.
Sigorta Şirketi Hasar Farkını Ödemek Zorunda Mıdır?
Evet, sigorta şirketi, araç onarılsın veya onarılmasın, fatura ibraz edilsin veya edilmesin, araçta meydana gelen gerçek zarardan sorumludur. Sigorta şirketi, anlaşmalı servis ve parça iskontosu gibi kendi iç uygulamalarına rağmen, mağdur araç sahibinin gerçek zararını karşılamakla yükümlüdür.
Hasar Farkı Tazminatı Talebi İçin Hangi Belgeler Gereklidir?
Hasar farkı tazminatı talebi için aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Kaza tespit tutanağı,
- Araç fotoğrafları,
- Araç ruhsatı,
- Poliçe,
- Ekspertiz raporu (kesin rapor),
- Kazaya karışan araç tescil bilgileri,
- Değer kaybı ekspertiz raporu ve faturası,
- Onaylı vekaletname sureti.
Hasar Farkı Tazminatı İçin Başvuru Süreci Nasıldır?
Hasar farkı tazminatı için sigorta şirketine ihbar/ihtar dilekçesi ile başvuru yapılmalıdır. Sigorta şirketi başvuruya olumlu veya olumsuz dönüş yapabilir. Olumsuz dönüş veya herhangi bir dönüş olmaması durumunda, sigorta şirketi aleyhine dava açılabilir. Ayrıca, Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurmak da bir çözüm yoludur.
Hasar Farkı Tazminatı Başvurusu Reddedilirse Ne Yapılmalıdır?
Hasar farkı tazminatı başvurusu reddedilirse, sigorta şirketi aleyhine dava açmak veya Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurmak mümkündür. Bu süreçte uzman bir avukattan destek almak, haklarınızı savunmak açısından faydalı olacaktır.
Bakiye Hasar Bedeli Talep Süresi Ne Kadardır?
Bakiye hasar bedeli talebi, sigorta poliçesinde belirtilen süreçlere ve yasalara uygun olarak genellikle kaza sonrasındaki belirli bir süre içinde yapılmalıdır. Bu süre, poliçenin şartlarına ve ilgili mevzuata göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, kaza sonrası en kısa sürede talepte bulunmak önemlidir.
Av. Muhammet Ali BEYHAN
