Araç mahrumiyet tazminatı, trafik kazası sonrası aracınız tamirde veya kullanılamaz durumdayken, mağduriyetinizi gidermek için talep edebileceğiniz bir tazminat türüdür. Bu tazminat ile kaza nedeniyle araçsız kalmaktan doğan maddi ve manevi zararlarınızı telafi edebilirsiniz.
Her sürücü, trafiğin karmaşıklığında beklenmedik durumlarla karşılaşabilir. Trafik kazaları, sadece araçlarımızda maddi hasara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda aracımızın kullanılamaz hale gelmesine yol açabilir. Bu noktada, birçok kişi trafik kazası sonucu yaşanan araç mahrumiyeti durumunda haklarını ve talep edebileceği tazminatları bilmemekten kaynaklanan mağduriyetle karşılaşabilir. Bu kazalardan sonra araçlarımız ya kullanılamaz duruma gelir ya da tamir sürecine alınır. Bu tür durumlarda sürücüler, kendilerine geçici bir araç temin eder veya araçlarından mahrum kalır. Bu zorlu durumlar için kazada kusursuz olan taraf, "Araç Mahrumiyet Tazminatı" ya da diğer adıyla "Araçtan Yoksun Kalma Bedeli" talep hakkına sahiptir.
Araçtan mahrum kalma tazminatı genellikle sigortadan değil, kazaya kusurlu olan sürücüden veya araç sahibinden talep edilir. Araçtan yoksun kalan kişinin tazminat talebini yasal sürelere uygun şekilde yapabilmesi için bir avukattan danışmanlık alması önemlidir.
Araç Mahrumiyet Tazminatı Nedir ?
Trafik kazaları, ölümlü, yaralanmalı ve maddi hasarlı olmak üzere sonuçlarına göre sınıflandırılır. Maddi hasar durumunda ise araç mahrumiyeti tazminatı gündeme gelir. Araç, kaza geçirdiğinde belirli bir bakım ve onarım sürecine tabi tutulur ve bu süre zarfında araç sahibi tarafından kullanılamaz hale gelir.
Bu bakım ve onarım süreci nedeniyle aracın kullanılamadığı bu süre boyunca talep edilebilecek tazminat, araçtan yoksun kalma bedeli olarak adlandırılır. Bu tazminat, aracın tamir sürecinde olduğu gibi, aracın pert olduğu durumda da istenebilir ve zarar gören yeni bir araç alınıncaya kadar geçen makul süre için talep edilebilir.
Trafik Kazası Tazminat Hesaplama Aracı
Trafik Kazası Tazminat Hesaplama
Araç Mahrumiyet Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Araçtan yoksun kalma tazminatını hesaplamak için basit bir formül bulunmaktadır:
Günlük ikame araç bedeli × Onarımda kaldığı gün sayısı Örnek: 2000 x 15 gün = 30.000 TL talep edilecek tazminat miktarı Tazminatın hukuki temeli, haksız fiil sebebiyle oluşan gerçek zarar ilkesine dayanır. Bu nedenle, kusurlu karşı tarafın bu bedeli kusursuz bir şekilde ödemesi gerekir. Kaza nedeniyle ortaya çıkan mağduriyeti gidermek isteyen kişi, bu tazminatı sigorta şirketinden talep edemez.
Çünkü sigorta şirketlerinin bu tür bir tazminatı karşılama yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak mağdur, kendi kaskosu varsa, kendi poliçesinin teminatından faydalanabilir. Ancak unutulmamalıdır ki kaskonun araç ikame süresi sınırlıdır ve bu süre bittikten sonra kiralanan araç veya taksi masrafı için karşı taraftan araçtan yoksun kalma tazminatı talep edilebilir.
Araç mahrumiyeti tazminatının hesaplanmasında önemli bir faktör de "makul onarım süresi" kavramıdır. Hâkim, davayı değerlendirirken aracın gerçekte kaç günde tamir edildiğine değil, aracın makul bir süre içinde tamir edilebilecek olması gereken süreyi göz önünde bulundurur. Bu süre, Türk Borçlar Kanunu madde 50'ye dayanarak belirlenir ve genellikle uzman kişiler tarafından hesaplanır.
Özel durumlarda, aracın bakım ve onarımı çeşitli nedenlerle tahmin edilen süreden daha uzun sürse bile bu ekstra süreler, kusurlu araç sürücüsüne veya sahibine yüklenemez. Ayrıca, "davacı tarafından araç kiralandığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir." (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi E:2021/26777 K: 2022/11236 T: 29/09/2022)
Araç Mahrumiyet Tazminatı Kimden Alınır?
Araçtan yoksun kalma tazminatı, kusurlu tarafın sigorta şirketinden veya kasko poliçesinden talep edilemez. Türk Borçlar Kanunu'nun 49. maddesine göre, 'Kusurlu ve hukuka aykırı bir eylemle başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.'
Bu ilgili hüküm çerçevesinde, araçtan yoksun kalma tazminatı konusunda kusurlu araç sürücüsü/işleteni ile araç sahibinin/işletilmesinden gelir sağlayan kişinin birlikte ve müteselsilen sorumlu olduğu ifade edilmelidir. Bu nedenle, araç mahrumiyeti tazminatı talebi için başvuruda bulunacak kişi, kusurlu araç sürücüsü ve/veya sahibi olmalıdır. Sorumluluk, birinin veya her ikisinin sorumluluğuna yönlendirilebilir.
Araç Mahrumiyet Tazminatı Davası
Araçtan yoksun kalma tazminatının davası, bir hukuk tazminat davası olduğu için görev bakımından Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülür. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m.109 çerçevesinde, motorlu araç kazalarından kaynaklanan maddi tazminat talepleri, kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde zamanaşımına uğrar ve her durumda 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar. Ancak dava cezayı gerektiren bir fiilden kaynaklanıyorsa ve ceza davasında ceza kanunu daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüşse, tazminat talepleri de bu süre içinde değerlendirilir. Ancak daha kısa bir süre belirlenmişse, bu süre uygulanmaz.
Yetki bakımından inceleme, coğrafi olarak nerede görüleceği konusudur. Uyuşmazlık, genel ifade ile maddi hasarlı trafik kazasından kaynaklanan tazminat talebiyle ilgili olduğu için Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre belirlenir. Bu kanuna göre, trafik kazasından kaynaklanan tazminat talebine ilişkin davanın açılabileceği yeri gösteren üç madde bulunmaktadır:
- Genel yetkili mahkeme: HMK md.6'ya göre davanın açıldığı tarihte, davalının yerleşim yeri mahkemesi.
- Davalı birden fazla ise: HMK md.7'ye göre davanın açıldığı tarihte, davalılardan birinin yerleşim yeri mahkemesi.
- Haksız fiil hali: HMK md.16'ya göre davanın açıldığı tarihte, haksız fiilin işlendiği yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi.
Araç Mahrumiyet Tazminatı Davası İçin Zorunlu Arabuluculuk Var Mı?
Yoksun kalma tazminatı durumlarında, arabuluculuk hizmeti kanun tarafından zorunlu tutulmamıştır; tarafların tercihine bırakılmıştır. Aracı hasar gören sürücü, yoksun kalma tazminatı talebini karşı tarafa ileterek isteyebilir. Aynı talep çerçevesinde, kazanç kaybı tazminatı da arabuluculuk süreci içinde bir arada ele alınabilir. Taraflar, icra yoluyla da ilerleyebilir ya da yukarıda bahsedildiği gibi Asliye Hukuk Mahkemeleri'ne başvurarak dilekçeyle dava sürecini başlatabilirler.
Araçtan Yoksun Kalma Tazminatı İçin İspat
Araçtan yoksun kalmanın kanıtlanması gereklidir. Eğer bir talebiniz varsa, bunun gerçekliğini desteklemek için davacı taraf olarak deliller sunmalısınız. Araçtan yoksun kalma tazminatı isteyen tarafın sunması gereken belgeler ise, bunlarla sınırlı olmamak şartı ile, şunlardır:
- Kaza tespit tutanağı
- Araç kaza anında çekilmiş fotoğrafları
- Araç servis faturası
- Tamir edilmiş aracın fotoğrafları
- Uzman ve bilirkişi raporları
Servisten çıkan aracın değerinin objektif bir şekilde belirlenmesi, her iki tarafın adil bir şekilde değerlendirilmesi açısından önemlidir. Araçtan yoksun kalma durumunu desteklemek için bilirkişi raporu hazırlanması güvenilir bir yaklaşım olacaktır. Bu süreçte bir avukattan destek almak, gerekli belgelerin sunulması ve kanıtların güçlendirilmesi konusunda etkili olacaktır.
Araçtan Yoksun Kalma Bedeline İtiraz
Araçtan yoksun kalma bedeline karşı tarafın itiraz etme hakkı vardır. İtiraz genellikle miktarın tarafa yüksek gelmesi nedeniyle yapılır. İtiraz, görevli mahkemeye dilekçe ile yapılır. Yazılan dilekçede itiraza ilişkin sebepler açık ve anlaşılır bir şekilde ifade edilmeli ve hukuk jargonuna uygun bir biçimde açıklanmalıdır. Bu nedenle hak kaybını önlemek için bir avukattan yardım almak önemlidir.
Araç değer kaybı için makalemize göz atabilirsiniz.
Av. Muhammet Ali BEYHAN
