Kambiyo Senetlerinde Özgü Haciz Yoluyla Takip
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, elinde bir kambiyo senedi bulunan alacaklının başvurduğu özel bir ilamsız icra yoludur. Bu özel takip yöntemi, kambiyo senetlerine dayalı alacaklar için geçerlidir. Alacaklının bu yönteme başvurabilmesi için elinde kambiyo senedi olarak nitelendirilen belgelerden biri bulunmalıdır; bu belgeler arasında poliçe, bono veya çek yer alır. Kambiyo senedinin alacaklısı, genellikle senedin hamili konumundadır. Ancak adi senetler veya kambiyo senedi niteliğini taşımayan diğer belgelere dayalı alacaklar için bu özel takip yoluna başvurulamaz. Kambiyo senedinin alacaklısı, isteğe bağlı olarak genel haciz yoluyla takip yoluna da başvurabilir, bu da alacaklıya bir seçim özgürlüğü sunar.
Kambiyo Senetlerinde Özgü Haciz Yoluyla Takipte Yetki
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte yetkili icra dairesi, genel haciz yoluyla ilamsız takip için belirlenen kuralların kıyasen uygulanarak belirlenir. Bu durumda, borçlunun yerleşim yeri genellikle genel yetkili icra dairesi olarak kabul edilir. Ancak kambiyo senetleri bakımından, alacaklının kendi yerleşim yerinde takip yapabilmesi kuralı geçerli değildir. Borçlu birden fazla yerde ikamet ediyorsa, bu yerlerden birindeki icra müdürlüğünde takip yapılabilir.
Kambiyo Senetlerinde Özgü Haciz Yoluyla Takipte Takip Talebi
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip de alacaklının icra dairesinde takip talebinde bulunmasıyla başlar. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolunda takip talebi, genel haciz yoluyla takip talebinde bulunması gereken unsurları aynen içermelidir. Dolayısıyla, takip alacaklısı, hangi takip yolunu seçtiğini takip talebinde belirtmelidir. Takip alacaklısı, takip talebine kambiyo senedinin aslını ve borçlu sayısı kadar onaylı örneğini eklemek zorundadır. Örneğin, takip konusu bir çekse ve çek bankaya ibraz edildiğinde kısmi ödeme yapılmışsa, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi banka tarafından çek hamiline verilir ve çek hamili de bu fotokopiyle takip yapabilir.
İcra Müdürlüğü Takip Talebinde Hangi Hususları İnceler?
Takip talebini alan icra müdürü, İcra ve İflas Kanunu'nun 58. maddesinde belirtilen unsurları incelemekle yükümlüdür. Bu unsurlar arasında, senedin kambiyo senedi niteliğine sahip olup olmadığı, senedin aslının takip talebine eklenip eklenmediği, protesto gereken durumlarda protesto evrakının takip talebine eklenip eklenmediği ve senedin vadesinin gelip gelmediği yer alır.
Kambiyo Senetlerinde Özgü Haciz Yoluyla Takipte Ödeme Emri
İcra müdürü senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir. Bu ödeme emri, genel haciz yolundan farklı olarak hemen gönderilir. Ödeme emrinde, alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere takip talebine ilişkin gerekli kayıtlar, borcun ve takip masraflarının ödeme emrinde belirtilen icra dairesine ait banka hesabına ödenmesi gerektiği hususu ve takibe konu olan senedin kambiyo senedi niteliğine sahip olmaması durumunda icra mahkemesine şikayet etme süresi gibi detaylar yer alır. Borçlu, ödeme emrine itiraz etme hakkına sahiptir ve itirazın reddedilmesi durumunda mal beyanında bulunmakla yükümlüdür. Bu süreçte, alacaklı ve borçlu arasındaki itirazların ve hukuki süreçlerin takibi önemlidir. Ayrıca, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, ödeme emriyle başlayıp itirazların incelenmesiyle devam eder ve borçlunun itiraz etmemesi veya itirazın reddedilmesi durumunda kesinleşir.
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Takibin Kesinleşme Şartları
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip yöntemi, borçlunun kendisine tebliğ edilen ödeme emrine karşı süresinde itiraz etmemesi veya itiraz etmesine rağmen itirazın sonradan reddedilmesi halinde kesin hale gelir.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip usulünde itiraz, sadece satış işlemini durdurur. Diğer icra takip işlemleri itirazdan etkilenmez.
Ödeme Emrine İtiraz Nasıl Yapılır?
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte, borçlu, ödeme emri kendisine ulaştıktan sonra beş gün içerisinde icra mahkemesine itiraz dilekçesi sunabilir.
Bu itiraz, borcun varlığına veya miktarına ilişkin olabileceği gibi, imzanın kendisine ait olmadığına ilişkin de olabilir.
Ödeme emrine karşı yapılan itirazın icra mahkemesince reddedilmesi durumunda, borçlu, üç gün içinde mal beyanı vermek zorundadır.
İmzaya İtiraz Nasıl Yapılır?
Borçlu, kambiyo senedindeki imzanın kendisinin olmadığını savunuyorsa, bunu ödeme emri kendisine tebliğ edildikten sonra beş gün içinde icra mahkemesine açık ve yazılı bir şekilde bildirmelidir.
İtiraz, yalnızca satış işlemini durdurur. Diğer icra takip işlemleri devam eder. İcra mahkemesi, duruşma öncesinde yaptığı inceleme sonucunda itirazın ciddi olduğunu düşünürse, alacaklıya haber vermeden itirazla ilgili karar verinceye kadar icra takibinin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir.
İcra mahkemesi, reddedilen imzanın borçluya ait olmadığına karar verirse itirazı kabul eder. İtirazın kabulü kararı ile takip sona erer.
İcra mahkemesi, itirazın kabulüne karar verdiği takdirde, alacaklının senedi kötü niyetle veya ağır kusurla takibe koyduğu anlaşılırsa, alacaklıyı senede dayalı takip konusu alacağın %20’sinden az olmamak üzere tazminata ve alacağın %10’u kadar para cezasına çarptırır.
Reddedilen imzanın borçluya ait olduğu ortaya çıkarsa ve itiraz nedeniyle takip durmuşsa, borçlu bahsi geçen senede dayalı takip konusu alacağın %20’sinden az olmamak üzere inkar tazminatına ve takip konusu alacağın %10’u kadar para cezasına çarptırılır ve itirazı reddedilir. Borca İtiraz Nasıl Yapılır? İmzaya itiraz haricindeki bütün itirazlar borca itirazdır. Borçlu, itiraz sebeplerini belirterek ödeme emri kendisine ulaştıktan sonra beş gün içinde icra mahkemesine itiraz dilekçesi sunmalıdır.
Borçlu, itirazında belirttiği sebeplere bağlıdır. Bu nedenle, icra mahkemesinde bu sebepleri değiştiremez veya genişletemez. Borçlu ilk duruşmada, kambiyo senedinin metninden anlaşılabilen itiraz sebeplerini öne sürebilir.
Hâkim, duruşma sonunda borcun mevcut olmadığının, ödendiğinin veya borçluya süre tanındığının resmi veya imzası kabul edilmiş bir belge ile kanıtlanması halinde itirazı kabul eder.
İtirazın kabulü kararı ile takip sona erer. Alacaklının genel hükümler çerçevesinde dava açma hakkı vardır. Alacaklı, genel mahkemede dava açarsa, inkar tazminatı ve para cezasının tahsili dava bitene kadar bekletilir ve bu davayı kazanırsa hakkında verilen inkar tazminatı ve para cezası iptal edilir.
Ödeme Emrine Karşı Şikayet Nasıl Yapılır?
Borçlu, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte de şikayet koşulları varsa şikayet yolunu kullanabilir.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takibe özgü olarak belirlenmiş şikayet sebeplerinden bazıları beş gün içinde, bazıları ise genel şikayet süresi olan yedi gün içinde ileri sürülmelidir.
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Takipte Şikayet Süreleri
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte, şikayet süreleri aşağıdaki sebeplere göre farklılık gösterir:
Beş gün içinde şikayet edilmesi gereken sebepler şunlardır:
Senedin kambiyo senedi özelliği taşımaması, Senedin hamili olan kişinin takip yapmaya yetkili olmaması, Kambiyo senedine dayalı borçtan sorumlu olmayan kişilere karşı takip yapılması, Protesto yapılması zorunlu olan durumlarda takibin protesto yapılmadan veya protesto belgesi gösterilmeden yapılması. Yedi gün içinde şikayet edilmesi gereken sebepler şunlardır:
Takip isteminde bulunurken kambiyo senedinin aslının icra müdürlüğüne teslim edilmemesi, Takip konusu kambiyo senedinin vadesinin dolmamış olması.
